بوی بد دهان یک مسئله شایع اما بسیار معذبکننده و شرمآور است. این مسئله که بین پزشکان به هالیتوز دهانی شناخته میشود، بخش قابلتوجهی از افراد را درگیر میکند. بوی بد دهان میتواند ناشی از مواردی مانند بهداشت نامناسب دهان، رژیمهای غذایی، شرایط پزشکی زمینهای یا حتی عادات خاص سبک زندگی افراد باشد. خوشبختانه رفع بوی بد دهان کار سختی نیست و با انواع روشهای خانگی و تخصصی انجام میشود.
عوامل ایجاد بوی بد دهان
بوی بد دهان دلایل زیادی دارد که اغلب با بهداشت دهان، عادات غذایی و شرایط پزشکی زمینهای ارتباط دارد. آگاهی از دلایل ایجاد آن به رفع بوی بد دهان کمک بسیاری میکند. تعدادی از این دلایل به شرح زیر خواهد بود:
عدم رعایت بهداشت دهان و دندان
عدم رعایت بهداشت دهان و دندان اصلیترین و شایعترین علت بوی بد دهان است. اگر بهطور مرتب دندانهای خود را مسواک نزنید و نخ دندان نکشید، ذرات غذا و باکتری در دهان شما تجمع خواهد کرد و لابهلای دندانها جا خوش میکنند. باکتریها با شکاندن این ذرات، ترکیبات گوگردی آزاد خواهند کرد که بوی بدی دارد.
عدم رعایت بهداشت دهان و دندان منجر به تجمع پلاک روی دندان و لثهها میشود که عامل اصلی بیماری لثه (پریودنتیت) و اصلیترین منبع بوی بد دهان خواهد بود. مسواکزدن منظم و درست، نخ دندان کشیدن و تمیزکردن حرفهای دهان در چند مرحله با استفاده از مسواک و دهانشویه از تجمع پلاکها جلوگیری میکند.
رژیم غذایی
غذاهایی که مصرف میکنید تاثیر قابلتوجهی بر بوی دهان شما دارند. برخی غذاها مانند سیر، پیاز و برخی ادویهها حاوی ترکیبات فراری هستند که جذب جریان خون میشوند و با دفع از طریق ریهها بر بوی بد تنفس شما تاثیر میگذارند. بوی این غذاها، حتی پس از مسواکزدن، ساعتها یا حتی بیشتر در دهان باقی میماند. علاوهبر این، رژیم غذایی سرشار از غذاهای شیرین یا اسیدی رشد باکتریها را در دهان افزایش میدهد و به بوی بد دهان دامن میزند.
خشکی دهان
بزاق نقش مهمی در حفظ سلامت دهان و دندان دارد. این مایع به شستن ذرات غذا و باکتریها کمک خواهد کرد و با خنثیکردن اسیدهای موجود در دهان، به رفع بوی بد دهان کمک میکند. خشکی دهان که اغلب در اثر عواملی مانند سیگارکشیدن، مصرف الکل، داروها یا بیماریهای زمینهای ایجاد میشود، تولید بزاق را کاهش میدهد. اگر بزاق در دهان کم شود، پاکسازی مختل خواهد شد و باکتریها بیشتر رشد میکنند؛ بنابراین، بوی بد دهان ایجاد میشود.
مصرف دخانیات و الکل
سیگارکشیدن و مصرف الکل منجر به خشکی دهان و کاهش تولید بزاق میشود. علاوهبر این، موادشیمیایی موجود در تنباکو به بافتهای دهان میچسبد و منجر به بوی بد دهان میشود. ترک سیگار و تعدیل یا حذف مصرف الکل میتواند به رفع بوی بد دهان کمک کند.
شرایط پزشکی
شرایط پزشکی مختلف منشا بوی بد دهان خواهد بود. برخی از این شرایط شامل:
عفونتهای تنفسی
عفونتهای دستگاه تنفسی مانند سینوزیت، برونشیت یا حتی سرماخوردگیهای معمولی مخاط بدبویی تولید میکنند که از طریق تنفس خارج میشود.
اختلالات گوارشی
شرایطی مانند رفلاکس اسید (GERD) منجر به افزایش میزان اسید معده در گلو و در نتیجه بوی بد دهان خواهد شد.
دیابت
دیابت کنترلنشده به دلیل وجود استون باعث ایجاد بوی شیرین و میوهای، اما ناخوشایند در تنفس میشود.
بیماریهای کبدی
برخی از اختلالات کبدی به بوی مواد کپکزده یا آمونیاکمانند در نفس ایجاد میکنند.
رسیدگی به علت اصلی این موارد، اغلب مستلزم درمان پزشکی است و مدیریت این شرایط به رفع بوی بد دهان کمک میکند.
روشهای تخصصی رفع بوی بد دهان
در بعضی موارد، برای رفع بوی بد دهان، روشهای تخصصی و مراقبت پزشکی ضرورت دارد. تعدادی از این روشهای تخصصی به شرح زیر است:
مراجعه به دندانپزشک
با انجام معاینات منظم دندانپزشکی، افراد میتوانند از یک رویکرد پیشگیرانه برای رفع بوی بد دهان بهرهمند شوند. متخصصان دندانپزشکی نهتنها مسائل دهان و دندان را شناسایی و درمان میکنند، بلکه راهنماییهای ارزشمندی برای حفظ بهداشت دهان و دندان و پیشگیری از مشکلات دهان و دندان در خانه ارائه میدهند.
این مراقبت جامع به مدیریت بوی بد دهان کمک خواهد کرد و از تبدیلشدن آن به یک مشکل مزمن جلوگیری میکند. در یک جلسه دندانپزشکی، موارد زیر اتفاق میافتند:
معاینه دندان
معاینات منظم دندانپزشکی سنگ بنای حفظ سلامت دهان و دندان و رفع بوی بد دهان است. دندانپزشکان برای شناسایی و درمان مشکلات دهانی که در رفع بوی بد دهان نقش دارند، آموزشدیدهاند. در طی معاینه دندانپزشکی، به مشکلات اساسی دهان و دندان پرداخته میشود.
نظافت حرفهای
در طول معاینه دندانپزشکی، دندانپزشک یا متخصص بهداشت دندان، دندانهای شما را بهصورت حرفهای تمیز میکند. این فرایند شامل ازبینبردن پلاک و تارتار خواهد بود که منبع تجمع باکتریها و ذرات غذایی و در نتیجه بوی بد دهان هستند.
پلاک در مراحل ابتدایی با و نخ دندان کشیدن منظم، مسواکزدن با برنامه و استفاده از خمیردندانهای مخصوص برطرف میشود. در غیر این صورت، با تبدیل آن به جرم نهتنها موجب بوی بسیار بد دهان خواهد شد، بلکه به دندانها آسیبهای بسیاری میرساند.
درمان بیماری لثه
بیماری لثه یا پریودنتیت یکی از علل شایع بوی بد دهان است. در طول معاینه دندان، دندانپزشک میتواند بیماری لثه را تشخیص دهد و درمانهای تخصصی مانند جرمگیری و روت پلنینگ را اجرا کند که در رفع بوی بد دهان نقش دارد.
جرمگیری شامل برداشتن پلاک و جرم از سطح دندان و زیر خط لثه است؛ روت پلنینگ سطوح ریشه دندان را صاف میکند تا از تجمع مجدد باکتریها ممانعت بهعمل آورد. درمان بیماری لثه نهتنها بوی بد دهان را بهبود میبخشد؛ بلکه در جلوگیری از تحلیل دندان نیز موثر خواهد بود.
درمان عفونت حفره و دندان
حفرهها و عفونتهای دندانی نیز احتمال دارد منبع بوی بد دهان باشند. دندانپزشکان میتوانند این موارد را در طول معاینه شناسایی کنند و درمانهایی مانند پرکردن حفرهها یا کانالهای ریشه برای عفونتهای شدید ارائه دهند. دندانپزشک با رفع منبع باکتریایی درون این حفرهها در رفع بوی بد دهان نقش دارد.
مشاوره شخصی
دندانپزشکان به افرادی که دارای عوامل خطر خاص یا مستعد بوی بد دهان هستند، مانند افرادی که سیگار میکشند یا خشکی دهان دارند، توصیههایی ارائه میدهند. آنها متدها و محصولات مناسبی، مانند انواع خمیردندان، دهانشویه یا خوشبو کننده دهان را برای رسیدگی موثر به این مسائل پیشنهاد میکنند.
مصرف دارو
معمولا زمانی که منشا هالیتوز یا همان بوی بد دهان به یک بیماری یا عفونت مربوط باشد، فرد باید در صدد برطرفکردن آن بیماری یا عفونت با مصرف دارو برآید. بیایید ببینیم در چه مواردی برای رفع بوی بد دهان، دارو تجویز میشود:
سینوزیت مزمن
سینوزیت مزمن منجر به ترشحات پشت حلق میشود، به این معنا که مخاط از سینوسها به پشت گلو وارد خواهند شد و در نتیجه بوی نامطبوعی ایجاد میکنند. آنتیبیوتیکها و کورتیکواستروئیدها احتمال دارد برای مدیریت سینوزیت و کاهش این علامت تجویز شوند.
بیماری رفلاکس معده (GERD)
GERDباعث برگشت اسید معده به مری میشود. در نتیجه، با ایجاد سوزش سر دل و برگشت محتویات معده به داخل دهان بوی بد ایجاد میکند. مهارکنندههای پمپ پروتون (PPIs) و سایر داروها برای مدیریت GERD و رفع بوی بد تنفس تجویز میشوند.
عفونتهای تنفسی
عفونتهای دستگاه تنفسی، مانند عفونتهای باکتریایی یا قارچی در گلو یا ریهها، مخاط و تنفس بدبو ترشح میکنند. آنتیبیوتیکها، داروهای ضدقارچ یا ضدویروسها برای درمان این عفونتها و کاهش بوی بد دهان تجویز میشوند.
داروهای خشکی دهان
در برخی موارد، برای رفع خشکی دهان که یکی از دلایل رایج بوی بد دهان است، داروهایی تجویز میشوند. این داروها که به سیالاگوگ معروف هستند، با تحریک تولید بزاق منجر به کاهش علائم خشکی دهان و کمک به حفظ رطوبت مناسب در دهان میشوند و در برطرفکردن بوی بد دهان موثر خواهند بود.
مشاوره تغذیه
مشاوره تغذیه توسط یک متخصص یا کارشناس تغذیه انجام میشود. در طی این جلسه مشاوره، مشاور رژیم غذایی و سبک زندگی فعلی شما را ارزیابی میکند. در نهایت، غذاهایی که احتمال دارد بوی بد را ایجاد و تشدید کنند، شناسایی میشوند. متخصص به شما توصیههایی درمورد مصرف آن جهت رفع بوی بد دهان ارائه میدهد. این توصیهها به طور خلاصه شامل موارد زیر خواهد شد:
- تغذیه متعادل
- افزایش مصرف آب
- محدودکردن مصرف غذاهای تولیدکننده بو
- زمان و دفعات مناسب غذاخوردن در روز
- مصرف غذاهای تقویتکننده دندان (مانند غذاهای غنی از فیبر، کلسیم و فسفر که میتوانند از پوسیدگی دندان و بیماری لثه، دو عامل رایج بوی بد دهان، ممانعت بهعمل آورند.)
روش های رفع بوی بد دهان خانگی و گیاهی
رفع بوی بد دهان با استفاده از روشهای خانگی و گیاهی آسانتر و ارزانتر هستند. درصورتیکه مشکل بوی بد دهان شما ریشه در بیماری و شرایط خاص پزشکی نداشته باشد، بهراحتی توسط روشهای خانگی برطرف میشود. تعدادی از این روشها به شرح زیر است:
مراقبت مناسب از دهان
بهداشت خوب دهان و دندان پایه و اساس نفس تازه خواهد بود. حفظ یک برنامه منظم مراقبت از دهان برای ازبینبردن بوی بد دهان بسیار اهمیت دارد. این روال باید شامل موارد زیر باشد:
مسواکزدن
دندانهای خود را حداقل دو بار در روز مسواک بزنید. سعی کنید بعد از هر وعدهغذایی این کار را با یک خمیردندان مناسب، مانند خمیردندان Fresh Breath پاستا دل کاپیتانو انجام دهید. این خمیردندان با ترکیباتی که دارد یکی از موثرترین روشها برای رفع بوی بد دهان و خوشبو کردن تنفس برای مدت نسبتا طولانی است. خمیردندان Fresh پاستا دل کاپیتانو دارای ویژگیهای زیر است:
- حاوی ماده موثره برهموم (موم زنبورعسل) با اثر پیشگیری از پوسیدگی دندان و برطرفکننده التهابات لثه
- حاوی عصاره دارچین جهت درمان عفونتهای قارچی و باکتریایی لثه و کاهش موثر هالیتوز
- حاوی روی (زینک کوکو سولفات) با اثر آنتیباکتریال و ضد پلاک دندانی
- دارای عصاره ریحان شیرین و جعفری با اثر درمانی هالیتوز
- حاوی عصاره میخک با اثر کاهش موثر دردهای دندانی
- مناسب برای برطرفکردن خشکی و بوی بد دهان
- مناسب برای استفاده روزانه
نخ دندان کشیدن
نخ دندان کشیدن منظم به حذف ذرات غذا و پلاک بین دندانها کمک میکند. متاسفانه اهمیت نخ دندان کشیدن برای رفع بوی بد دهان هنوز برای اکثر مردم جا نیفتاده است.
دهانشویه
در نهایت، دهان را با دهانشویه آنتیباکتریال که میتواند به ازبینبردن باکتریهای مولد بو کمک کند شستشو دهید.
اسکراب زبان
شما باید هر چند روز یکبار زبان خود را اسکراب کنید. اسکراب زبان با استفاده از ابزاری به نام اسکرابر مخصوص انجام میشود. این ابزار معمولا از پلاستیک یا فلز ساخته شده است و لبههای خمیده و کمی تیز دارد. اسکرابر زبان برای حذف آرام و کارآمد آلودگیهای روی زبان، باکتریها، سلولهای مرده و ذرات غذا که روی سطح زبان جمع میشوند، طراحی شده است.
این مواد انباشتهشده اغلب دلیل اصلی بوی بد دهان هستند. اسکراب منظم زبان نه تنها به رفع بوی بد دهان، بلکه به جلوگیری از تجمع پلاک و جرم کمک میکند.
جویدن آدامس بدون قند
جویدن آدامس بدون قند با تحریک تولید بزاق در شستشوی باکتریها و خنثیکردن اسیدهای موجود در دهان موثر خواهد بود. بهدنبال آدامس دارای زایلیتول، بهعنوان یک جایگزین طبیعی قند باشید. زیرا نهتنها بزاق ترشح میکند، بلکه از پوسیدگی هم ممانعت بهعمل میآورد. برای افزایش تولید بزاق و مرطوب نگهداشتن دهان، باید آب بیشتری در طول روز بنوشید.
داروهای گیاهی
برخی از گیاهان دارویی و داروهای طبیعی سالها است که برای مبارزه با بوی بد دهان استفاده میشوند. این داروهای گیاهی بهصورت موقتی مشکل را برطرف میکنند. در اینجا چند نمونه بیان خواهد شد:
- جعفری: جویدن جعفری تازه میتواند به کمکردن بوها کمک کند و عطری تازه و طبیعی به نفس شما بدهد.
- نعناع: برگهای نعناع یا دمنوشهای گیاهی مبتنی بر نعناع، راهحلی آسان و طبیعی برای تازهکردن نفس شما خواهد بود.
- میخک: میخک خواص ضدباکتریایی و معطر طبیعی دارد. جویدن میخک یا دمکردن چای آن میتواند به رفع بوی بد دهان کمک کند. میخک بهطورکلی برای دردهای دندان هم بسیار مناسب خواهد بود.
دمنوشهای گیاهی مانند چای سبز یا چای سیاه برای رفع بوی بد دهان مؤثر هستند. این چایا حاوی پلیفنولهایی است که در مهار رشد باکتریها در دهان و کاهش بو نقش دارد.
جوششیرین
جوششیرین که به نام بیکربنات سدیم نیز شناخته میشود، خواص خوشبوکننده طبیعی دارد. شما میتوانید یک قاشق چایخوری جوششیرین را با آب مخلوط سازید تا دهانشویه خانگی بسازید. با این محلول غرغره کنید تا اسیدها را خنثی کند و بوی بد دهان را از بین ببرید.
جمعبندی
رفع بوی بد دهان یک قدم اساسی برای حفظ بهداشت دهان و دندان، افزایش عزتنفس و حفظ روابط است. شما میتوانید با درک علل مختلف بوی بد دهان و انجام اقدامات پیشگیرانه مناسب، مانند مراقبت منظم از دندان، رعایت رژیم غذایی متعادل و پرهیز از مصرف بیشازحد دخانیات و الکل، احتمال بوی بد دهان را به میزان قابلتوجهی کاهش دهید و آن را کنترل کنید.
